Bốn phương án kết nối hai sân bay lớn nhất miền Nam
Ngày 21/10, UBND TP.HCM đã gửi báo cáo Chính phủ về phương án làm nhanh tuyến đường sắt kết nối Sân bay Tân Sơn Nhất với Sân bay Long Thành. Theo quy hoạch hiện nay, thành phố xác định có 4 phương án khả thi để hình thành tuyến kết nối này thông qua mạng lưới đường sắt đô thị và các tuyến metro hiện hữu.
Phương án 1: Metro số 2 – Thủ Thiêm – Long Thành
Hành khách sẽ di chuyển từ ga sân bay Tân Sơn Nhất đến ga Bà Quẹo bằng metro số 2, sau đó tiếp tục đi tuyến metro số 2 (đoạn Bến Thành – Thủ Thiêm) và nối tiếp tuyến đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành để đến sân bay Long Thành.
Đây là phương án được đánh giá cao nhất về khả năng triển khai nhanh và đồng bộ.
Phương án 2: Metro số 6 – Thủ Thiêm – Long Thành
Theo phương án này, hành khách từ Tân Sơn Nhất sẽ đi metro số 6, rồi dùng chung hạ tầng với tuyến đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành thông qua đoạn nối ray tại nút giao Phú Hữu. Cách kết nối này giúp tiết kiệm chi phí đầu tư, nhưng phụ thuộc nhiều vào quy hoạch kỹ thuật chi tiết.
Phương án 3: Metro số 4 – Metro số 2 – Thủ Thiêm – Long Thành
Từ Tân Sơn Nhất, hành khách đi metro số 4 đến ga Bến Thành, sau đó chuyển sang metro số 2 (đoạn Bến Thành – Thủ Thiêm), rồi kết nối tiếp tuyến Thủ Thiêm – Long Thành.
Phương án này có lợi thế về khả năng khai thác hành khách trong nội đô, nhưng lộ trình chuyển tuyến phức tạp, thời gian di chuyển dài.
Phương án 4: Metro số 1 – Metro Đồng Nai – Thủ Thiêm – Long Thành
Theo phương án cuối, hành khách đi metro số 2 từ sân bay Tân Sơn Nhất đến Bến Thành, sau đó chuyển sang metro số 1 kéo dài qua Đồng Nai, rồi kết nối với metro số 2 của tỉnh Đồng Nai và tuyến Thủ Thiêm – Long Thành.
Phương án này giúp mở rộng mạng lưới vùng liên kết TP.HCM – Đồng Nai, song đòi hỏi nhiều dự án đồng thời, khó triển khai sớm.
TP.HCM chọn phương án 1 – Có thể triển khai sớm nhất
Sau khi phân tích kỹ ưu, nhược điểm của từng phương án, UBND TP.HCM kiến nghị chọn phương án 1.
Đây là phương án có điều kiện thuận lợi nhất để triển khai trước năm 2032, vì:
-
Đoạn metro số 2 từ Bến Thành – Tham Lương (khoảng 12 km) đã hoàn tất giải phóng mặt bằng,
-
Dự kiến khởi công năm 2025 và hoàn thành trước năm 2032.
Ngoài ra, ga Bà Quẹo – điểm trung chuyển chính – nằm trên các trục đường Trường Chinh và Tân Kỳ – Tân Quý, hiện đang được nghiên cứu mở rộng và dự kiến hoàn thành năm 2029, giúp hành khách di chuyển thuận tiện từ Tân Sơn Nhất đến metro.
Đoạn Bến Thành – Thủ Thiêm (6 km) cũng được đánh giá thuận lợi về mặt bằng, do đi ngầm dọc Hàm Nghi – Mai Chí Thọ, có thể triển khai nhanh sau khi hoàn thành thủ tục đầu tư.
Thuận lợi giải phóng mặt bằng và sự tham gia của nhà đầu tư
Theo báo cáo, tuyến đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành chủ yếu đi dọc hành lang cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây và Vành đai 3, phần lớn là đất trống, nên công tác giải phóng mặt bằng ít gặp khó khăn.
Đây là yếu tố quan trọng để đảm bảo tiến độ khi triển khai dự án quy mô lớn.
Hiện nay, một số tập đoàn lớn trong và ngoài nước đã bày tỏ sự quan tâm đầu tư vào các dự án đường sắt tại TP.HCM:
-
Tập đoàn Trường Hải (Thaco) đề xuất kết nối metro số 2 và tuyến Thủ Thiêm – Long Thành theo hình thức đối tác công tư (PPP), loại hợp đồng BT (xây dựng – chuyển giao).
-
Tập đoàn Xây dựng Thái Bình Dương (Trung Quốc) cũng đề xuất kết nối tuyến Thủ Thiêm – Long Thành với metro số 6, với ba hình thức:
-
Đầu tư công theo hình thức EPC (tổng thầu thiết kế – cung cấp – xây lắp),
-
Đầu tư PPP theo hợp đồng BT,
-
Hợp đồng chìa khóa trao tay (turnkey).
-
Các đề xuất này thể hiện sức hút của lĩnh vực hạ tầng giao thông đô thị, đồng thời mở ra cơ hội huy động vốn tư nhân trong các dự án đường sắt trọng điểm.
Kiến nghị ưu tiên tuyến metro số 2 và đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành
UBND TP.HCM kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét và thống nhất chủ trương ưu tiên đẩy nhanh tiến độ các tuyến metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương, Bến Thành – Thủ Thiêm) và tuyến đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành.
Đây được xem là trục giao thông chiến lược kết nối hai sân bay lớn nhất miền Nam, đồng thời góp phần giảm tải áp lực đường bộ khu vực Đông – Tây thành phố.
Bên cạnh đó, thành phố cũng đề xuất tiếp tục đầu tư tuyến metro số 6, đảm bảo liên thông trực tiếp giữa sân bay Tân Sơn Nhất và sân bay Long Thành, hình thành mạng lưới giao thông khép kín giữa TP.HCM, Đồng Nai và Bà Rịa – Vũng Tàu.
Đề xuất cho phép TP.HCM chủ động lựa chọn nhà đầu tư
Để rút ngắn thời gian chuẩn bị, TP.HCM kiến nghị được chủ động làm việc với các nhà đầu tư và nhà thầu có năng lực nhằm triển khai dự án theo hình thức PPP, phù hợp quy định pháp luật.
Thành phố cam kết đảm bảo tiến độ, hiệu quả kinh tế và kỹ thuật, đồng thời đảm bảo tính minh bạch trong lựa chọn đối tác.
Theo các chuyên gia giao thông, việc kết nối Tân Sơn Nhất – Long Thành bằng đường sắt đô thị không chỉ giúp giảm áp lực giao thông trên cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây, mà còn nâng cao năng lực khai thác sân bay Long Thành khi đưa vào hoạt động giai đoạn 1.
Nếu được triển khai đúng tiến độ, đây sẽ là bước đột phá trong kết nối vùng và phát triển đô thị thông minh của TP.HCM.
Lợi ích chiến lược từ tuyến đường sắt Tân Sơn Nhất – Long Thành
-
Rút ngắn thời gian di chuyển giữa hai sân bay còn khoảng 40–50 phút,
-
Giảm ùn tắc tại các tuyến đường cửa ngõ Đông Nam,
-
Thúc đẩy phát triển khu đô thị mới Thủ Thiêm,
-
Gia tăng tính kết nối vùng giữa TP.HCM – Đồng Nai – Bà Rịa – Vũng Tàu,
-
Thu hút đầu tư tư nhân và quốc tế vào lĩnh vực giao thông đô thị.
Các chuyên gia nhận định, nếu được triển khai theo đúng lộ trình PPP minh bạch và hiệu quả, tuyến đường sắt Tân Sơn Nhất – Long Thành có thể trở thành hình mẫu phát triển hạ tầng giao thông hiện đại cho khu vực phía Nam.