- Bối cảnh & số liệu cơ bản
Một trong những câu hỏi nóng trong thời gian qua là: Chính sách thuế đối ứng của Mỹ có làm giảm sức hút FDI vào Việt Nam hay không? Thực tế cho thấy, dòng vốn đầu tư vẫn duy trì sự tích cực. Theo số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính), vốn đăng ký đạt trên 24,1 tỷ USD, tăng 27,3%; vốn giải ngân đạt 13,6 tỷ USD, tăng 8,4% so với cùng kỳ năm 2024. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhiều lần khẳng định: FDI vào Việt Nam vẫn tăng mặc dù có tác động tiêu cực bên ngoài. - Mức thuế đối ứng và ảnh hưởng tức thời
Mỹ đã áp mức thuế đối ứng 20% với một số mặt hàng Việt Nam; con số này khác nhau giữa các nước: Indonesia/Thái Lan/Malaysia khoảng 19%, Hàn Quốc/Nhật Bản 15%, Ấn Độ 25%. Theo Cục Đầu tư nước ngoài, các biện pháp phòng vệ thương mại và rủi ro địa chính trị có thể khiến hoạt động thương mại và dòng vốn bị tác động. Thông điệp chính là: ảnh hưởng có thật, nhưng chưa triệt tiêu sức hấp dẫn của thị trường Việt Nam. - Diễn biến thực tế trên thị trường FDI
Dù tổng bức tranh tích cực, có biểu hiện suy giảm ở một số khía cạnh: thiếu các dự án quy mô lớn, công nghệ cao “chốt” chậm; vốn đăng ký mới chưa cải thiện rõ rệt. Cụ thể, trong tháng 7/2025 có 266 dự án mới với tổng vốn đăng ký 743,9 triệu USD, giảm 67,3% so với tháng 6. Lũy kế 7 tháng đầu năm cho thấy vốn đăng ký mới đạt trên 10 tỷ USD, giảm 11,1% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, so với mức thuế đối ứng 46% được đề xuất trước đó, quyết định giữ mức 20% được xem là “mềm hóa” — giúp hạn chế tác động tiêu cực lan rộng và ổn định tâm lý nhà đầu tư. - Rủi ro trung chuyển & chuỗi cung ứng
Một điểm đáng lưu ý là vấn đề hàng hóa trung chuyển — khái niệm chưa được làm rõ trong khuôn khổ áp thuế đối ứng. EuroCham trong báo cáo 5 năm EVFTA đã cảnh báo về tính mơ hồ này. Nếu quy định áp dụng rộng rãi, thương mại trung chuyển có thể bị ảnh hưởng, kéo theo rủi ro cho quyết định đầu tư. Giải pháp kỹ thuật được nhắc tới là nâng cao tỷ lệ nội địa hóa và minh bạch chuỗi cung ứng để giảm thiểu rủi ro pháp lý và thuế quan. - Yếu tố củng cố niềm tin nhà đầu tư
Bất chấp rủi ro, Việt Nam vẫn giữ nhiều lợi thế cạnh tranh: ổn định chính trị, chiến lược thu hút FDI rõ ràng, môi trường đầu tư cải thiện. Việc chính thức triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ 1/7/2025 được kỳ vọng giúp phân định trách nhiệm rõ ràng, nâng cao năng lực điều hành và cải thiện phản ứng chính sách — điều này củng cố niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài. - Ngoại giao kinh tế và dòng vốn chiến lược
Hoạt động ngoại giao cũng đóng vai trò then chốt. Ví dụ, trong chuyến thăm Hàn Quốc của Tổng Bí thư Tô Lâm, tuyên bố chung hai bên nhấn mạnh mở rộng hợp tác đầu tư. Hàn Quốc được kỳ vọng đẩy mạnh đầu tư vào các lĩnh vực chiến lược tại Việt Nam như bán dẫn, công nghiệp số, năng lượng tái tạo, và khu công nghiệp công nghệ cao — giúp bù đắp phần nào những áp lực từ chính sách thuế đối ứng.
Kết luận: cơ hội dài hạn vẫn sáng
Tóm lại, thuế đối ứng của Mỹ gây ra rủi ro ngắn hạn và gia tăng yêu cầu minh bạch chuỗi cung ứng, nhưng không làm giảm vị thế của Việt Nam như một điểm đến đầu tư hấp dẫn, đặc biệt ở trung và dài hạn. Quan trọng là tiếp tục hoàn thiện môi trường kinh doanh, đẩy mạnh cải cách hành chính, tăng hàm lượng công nghệ trong dự án, và minh bạch chuỗi cung ứng để duy trì đà thu hút FDI.